Kontrola i wymiana płynu hamulcowego – warunek bezpiecznego hamowania
Prawidłowy serwis układu hamulcowego to nie tylko okresowa kontrola i wymiana tarcz oraz klocków hamulcowych. Równie ważnym, a często pomijanym elementem jest płyn hamulcowy. Dlaczego jego regularna kontrola i wymiana jest tak ważna?
Zadania płynu hamulcowego
Główną funkcją płynu hamulcowego jest transfer siły z pedału hamulca, za pośrednictwem przewodów hamulcowych, aż do klocków. Dlatego bardzo ważna jest odporność płynu na wysokie temperatury występujące w układzie hamulcowym. Płyn znajdujący się w układzie nie powinien być nigdy doprowadzony do wrzenia, gdyż wówczas może dojść do blokady układu hamulcowego. Im wyższa temperatura wrzenia tym wyższa klasa płynu.
Płyn hamulcowy klasy DOT 3 charakteryzuje się temperaturą wrzenia na poziomie ok. 205 °C, ale gdy zaabsorbuje wodę, zaczyna wrzeć już przy 140 °C. Płyn klasy DOT 4 wrze w temperaturze ok. 230 °C, ale zawodniony już w 155 °C. W przypadku pojazdów wyposażonych w nowoczesne systemy hydrauliczne pojawiła się konieczność stosowania płynu o lepszych parametrach.
W nowoczesnych pojazdach, wyposażonych w systemy wspomagania hamowania takie jak ABS, EBD, BAS, stabilizacji toru jazdy (ESP), kontroli trakcji (TCS, ASR), jakość płynu hamulcowego jest szczególnie ważna. W tych systemach konieczne jest stosowanie wysokiej jakości płynów hamulcowych o obniżonej lepkości, klasy DOT 4 ESL. Przy zastosowaniu płynów o wyższej gęstości, czas reakcji w sytuacjach krytycznych może być zbyt długi. Płyny o obniżonej lepkości zapewniają szybszy przepływ płynu w niskich temperaturach, co jest szczególnie ważne w układach z ABS oraz elektronicznymi systemami bezpieczeństwa: stabilizacji toru jazdy i kontroli trakcji.
Płyn Shell DOT 4 ESL spełnia zaawansowane wymogi normy ISO 4925 klasy 6 (pod kątem systemów ABS, ESP). Charakteryzuje się wysoką temperaturą wrzenia na poziomie wartości typowej 265°C (ERBP) oraz 168°C (WERBP). Zastosowany w nim pakiet dodatków gwarantuje optymalne właściwości smarujące, co zapobiega przedwczesnemu zużyciu i ścieraniu części metalowych i gumowych w układzie hamulcowym.
Ochrona przed zużyciem elementów układu to także jedno z najważniejszych zadań płynu hamulcowego. Złożoność nowoczesnych systemów hamulcowych wymaga, aby płyn hamulcowy wykazywał kompatybilność z wieloma różnymi materiałami (metale, stopy metali, elastomery, polimery, guma).
Dlaczego płyn hamulcowy trzeba regularnie wymieniać?
Wraz z upływem czasu i rosnącym przebiegiem pojazdu, płyn hamulcowy narażony jest na utratę swoich podstawowych właściwości. Dzieje się to głównie z powodu higroskopijności płynu, czyli jego podatności na wchłanianie wody. Choć w teorii układ hamulcowy jest układem zamkniętym, wilgoć jest w stanie przedostać się do niego w miejscach połączeń pomiędzy elementami lub przez przewody elastyczne (zwłaszcza, gdy te są już wysłużone). Nieprzypadkowo, producenci są zobligowani do podawania osobnych danych dotyczących temperatury wrzenia płynu „suchego” jak i zawodnionego. Płyn zawodniony, czyli zawierający wodę zaabsorbowaną z otoczenia ma znacznie niższą temperaturę wrzenia.
Kontrola poziomu płynu hamulcowego
Spadek jakości hamowania może być związany także ze znaczącym ubytkiem płynu z układu. Może się to zdarzyć za sprawą nieszczelności, głównie przewodów hamulcowych. Aby zapobiec tego typu sytuacjom, warto regularnie kontrolować poziom płynu w zbiorniku i w razie zauważenia nieprawidłowości dokładnie sprawdzić układ pod kątem wycieków lub zlecić tę czynność mechanikowi. Regularna kontrola i szybka reakcja uchroni nas przed niebezpiecznymi sytuacjami na drodze. Powiększający się wyciek może spowodować, że hamulce odmówią posłuszeństwa podczas jazdy.
Jak często wymieniać płyn hamulcowy i jaki wybrać?
Regularna wymiana płynu jest konieczna. Warto kierować się w tej kwestii zaleceniami producenta samochodu co do klasy płynu jak i interwałów jego wymiany. Nie należy jednak kierować się wyłącznie przebiegiem pojazdu (wiele zależy od stylu jazdy kierowcy i poziomu zużycia hamulców). Regularna wymiana jest konieczna także w przypadku samochodów pokonujących niższe przebiegi – płyn nie powinien pozostawać w układzie dłużej niż 2-3 lata. O wymianie płynu powinniśmy pamiętać także przy każdej czynności serwisowej, zawierającej wymianę elementów układu (tarcz i/lub klocków hamulcowych).
Do zdecydowanej większości samochodów, poruszających się po drogach publicznych, zalecanym płynem hamulcowym jest ten reprezentujący klasę DOT-4. Już w latach 90. zastąpił on, wcześniej powszechnie stosowany płyn klasy DOT-3. Obecnie na rynku dostępne są ulepszone wersje płynu DOT-4 (np. Shell DOT-4 ESL), zalecane do aut wyposażonych w systemy bezpieczeństwa (ABS, ESP, ASR, EBD i inne). Charakteryzują się one niższą lepkością.
Wybierając płyn hamulcowy do swojego pojazdu, najlepiej skupić się na ofertach doświadczonych, renomowanych producentów. Pamiętajmy, że jest to jeden z elementów bezpośrednio odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jazdy. Tylko płyny najwyższej jakości są w stanie zapewnić stabilność chemiczną, kontrolę termiczną, wydajność i optymalne właściwości ochronne przez długi czas eksploatacji. Przekłada się to na szybką reakcję układu hamulcowego, a co za tym idzie krótszą drogę hamowania.
Przeczytaj więcej o oferowanych przez nas płynach hamulcowych »